حسابداری
زبان تجارت خوانده میشود. زیرا از طریق تهیه گزارشهای مالی، اطلاعات لازم را دربارهٔ واحدهای اقتصادی در اختیار اشخاص ذیینفع و ذیعلاقه قرار میدهد. این اشخاص شامل مدیران، صاحبان سرمایه، اعتبار دهندگان، سازمانهای مالی و اقتصادی دولت و از این قبیل هستد. از منظری دیگر از حسابداری با نام سیستم اطلاعاتی حسابداری Accounting Information System یاد میشود که برای پردازش اطلاعات مربوط به رویدادهای مالی مؤثر بر سازمانها و واحدهای تجاری و گزارش اثرات اینگونه رویدادها به تصمیمگیرندگان، طراحی شدهاست.
طبق «بیانیه اساسی تئوری حسابداری»: حسابداری عبارت است از فرایند شناسایی، اندازهگیری و ثبت و گزارشگری اطلاعات اقتصادی برای تصمیمگیریهای آگاهانه به وسیله استفادهکنندگان آن اطلاعات.[۳] بیانیه در تشریح این تعریف آوردهاست بر اساس دیدگاهی جامع، «اطلاعات حسابداری» را میتوان «اطلاعات اقتصادی» تلقی کرد. .
گاهی اوقات به اشتباه از مفهوم دفترداری برای تعریف حسابداری استفاده میشود. دفترداری عبارت است از: فن ثبت، طبقهبندی و خلاصه سازی مبادلات واحد تجاری. البته این عملیات در گذشته صرفاً در دفاتر حساب انجام میشد. اما امروزه ثبتهای حسابداری با استفاده از کامپیوتر انجام میشود. حسابداری مفهوم وسیع تری از دفترداری را دربر میگیرد. در واقع دفترداری بخشی از وظایف حسابدار است. همه حسابداران از مجموعه قواعد یکسان تحت عنوان اصول پذیرفته شده حسابداری برای تهیه گزارشهای حسابداری استفاده میکنند.
اطلاعات مربوط به معاملات روزمره، اساس تهیه گزارشهای مالی را تشکیل میدهد. در واحدهای بازرگانی، فعالیتهایی نظیر خرید و فروش کالا، خرید ماشین آلات و پرداخت هزینههای جاری مانند اجاره، حقوق، بهای آب و برق از جمله معاملات روزمره است.
ضرورت یادگیری حسابداری عملی جهت ورود به بازار کار
فارغ التحصیلان رشته حسابداری که در حال حاضر به بیش از ۴۰۰ هزار نفر در سطح کشور می رسند در محیط دانشگاهی با متد و مهارت های لازم جهت ورود به بازار کار آشنا نمی شوند.آنچه ما به عنوان حسابدار باید فرا گیریم جدا از بحث ضرورت پیدا کردن شغل و گذاران زندگی، بحث کارآفرینی و ورود به دنیای اشتغال خواهد بود، چرا که در سطح کلان با تاسیس موسسات مالی-حسابداری یا حسابرسی علاوه بر کسب درآمدهای بالا قادر به ایجاد شغل برای سایر افراد جامعه نیز خواهیم بود.
تاکنون به عنوان یک حسابدار از خود پرسیده ای که حسابداری را از کجا باید شروع کرد؟
پول و پارتی از وسایل تسهیل کننده ورود به بازار کار خواهند بود ولی به دلیل عدم دسترسی همه افراد به این دو مقوله، پیشنهاد می گردد مهارت های لازم جهت ورود به بازار کار را به نحو احسن فراگیرید و بدون نیاز به عوامل تسهیل کننده وارد بازار کارشوید. بهمین خاطر شروع کار حسابداری از موسسات آموزشی می باشد که با شبیه سازی شرکت ها و موسسات در محیط های آموزشی سعی در ارتقا دانش و مهارت های شما خواهند کرد.در این راستا مؤسسه آموزش عالی آزاد گام اندیشه برنامه ویژه ای برای علاقمندان، فارغ التحصیلان دانشگاهی و حسابداران کم تجربه تدارک دیده است که در دو سطح مقدماتی و تکمیلی نیاز شما را مرتفع خواهد نمود.
این دوره ها در سطح مقدماتی شامل آشنایی با قوانین و مقررات مالیاتی و تامین اجتماعی،صدور اسناد حسابداری به صورت دستی،تهیه گزارشات مالی به کمک اکسل،آموزش نرم افزار های پیشرفته حسابداری،بستن حساب ها و تهیه اظهارنامه های ارزش افزوده،خرید و فروش فصلی و … خواهد بود.
در زیر به طور خلاصه به رئوس حسابداری عملی مقدماتی اشاره خواهد شد:
صدور اسناد حسابداری به صورت دستی
تنظیم اسناد حسابداری به عنوان ابتدایی ترین کار هر حسابدار شناخته می شود ولی از آنجا که این امر نیاز به یادگیری ماهیت حساب ها،تشخیص حساب درست و تنظیم نهایی آن را دارد برای افرادی که تجربه کاری نداشته باشند کاملا گنگ خواهد بود.از طرفی به دلیل اینکه در شرکت ها کمتر فرصت آزمون و خطا به افراد داده می شود محیط های شبیه سازی شده بیشترین بازدهی را خواهند داشت.
در کارآموزی حسابداری شما یاد می گیرید، تمرین می کنید، اشتباه می کنید، اصلاح می کنید و درآمد کسب می کنید.
در کنار صدور اسناد، بایگانی نمودن سند های صادر شده نیز خود وظیفه مهم دیگری است که بدلیل عدم آگاهی کافی افراد از آن کمتر مورد توجه قرار می گیرید و با انباشته شدن حجم عملیات و عدم دسترسی سریع و صحیح به آن تازه متوجه خواهید شد که چه کار مهمی را انجام نداده اید و …
شرکت هایی که نرم افزار های حسابداری تهیه نموده اند بیشتر به دنبال استفاده از گزارشات مالی خواهند بود ولی بکارگیری از این ابزار زمانی میسر خواهد شد که شما به عنوان حسابدار بتوانید اسناد را به درستی وارد نرم افزار نموده و بعدا با اطمینان از نرم افزار مورد نظر گزارش تهیه نمایید. این امر نیز به جز از طریق آموزش صحیح، تمرین مستمر و مداوم به وجود نخواهد آمد.
نرم افزار های پیشرفته حسابداری
تنوع نرم افزار های حسابداری بسیار زیاد و کارایی آنها به هم تفاوت چشمگیری دارند، در حال حاضر دو سری از نرم افزار های حسابداری بیشتر مد نظر کارفرمایان قرار می گیرند:
۱- نرم افزار های فروشگاهی ۲- نرم افزار های حسابداری متوسط
که از نظر ساختار ذخیره اطلاعات تا تهیه گزارشات مالی تفاوت زیادی دارند، ولی بدلیل عدم آگاهی افراد این دو دسته گاهی به صورت اشتباه با هم مقایسه خواهند شد.
در نوع کارآئی این نرم افزارها نکته بسیار قابل توجهی وجود که متاسفانه کمتر به آن پرداخته می شود.در طراحی و برنامه نویسی اکثر نرم افزارهای فروشگاهی استانداردهای حسابداری دوبل و دو طرفه و تحریر دفاتر قانونی رعایت نشده بنابراین نمی توان آنها را برای شرکت هایی که می خواهند حسابداری استاندارد داشته و دفاتر قانونی خود را از روی نرم افزار حسابداری تحریر و برای رسیدگی به اداره مالیاتی و تشخیص مالیات ارائه دهند مورد استفاده قرار داد . اکثر این نرم افزارهای فروشگاهی فقط با دید صدور فاکتور برای مشتریان ، کنترل حساب مشتری ، چک های صادر شده، کنترل موجودی صندوق و کالاهای موجود در انبار نوشته شده و از استاندارد های حسابداری دوبل و دو طرفه و دفاتر قانونی غافل شده اند .
دلیل اصلی ترغیب حسابداران به آموزش نرم افزار های مالی ، سرعت ورود اطلاعات، کشف سریع و به موقع اشتباهات، اصلاح اشتباهات به بطور دقیق و تهیه گزارشات مالی وقت گیر با دقت کافی در زمان کم خواهد بود.
تهیه گزارشات مالی
گزارشات مالی تهیه شده توسط تیم حسابداری معمولا به دو دسته تقسیم می شوند:
۱- گزارشات مدیریت( درون سازمانی) : این گزارشات به هدف برآورده ساختن نیازهای اطلاعاتی اشخاص درون یک واحد اقتصادی است و معمولا برای اداره شرکت تهیه می شود و مدیریت و کارکنان را قادر می سازد که عملیات موسسه را برنامه ریزی، هدایت، نظارت و کنترل کنند. این نوع گزارشات معمولاً دارای شکل مشخص و استانداردی نیستند و در سازمانهای مختلف بسته به سلیقه و نیاز مدیریت تغییر می کنند. از جمله این گزارشات می توان به گزارشات تولید، گزارش بودجه، گزارش انحرافات هزینه، گزارشات نقل وانتقالات کالا، فیش حقوقی و… اشاره کرد.
۲- گزارشات استاندارد ( برون سازمانی) : این گزارشات به هدف ارائه به عموم استفاده کنندگانی که معمولاً دسترسی مستقیم به اطلاعات موسسه ندارند ارایه می گردد. به عبارتی صورتهای مالی با مقاصد عمومی (که از این پس صورتهای مالی نامیده میشود) برای پاسخگویی به نیازهای استفادهکنندگانی تهیه میشود که در موقعیت دریافت گزارشهای متناسب با نیازهای اطلاعاتی خاص خود نیستند ویا اینکه دسترسی مستقیم به اطلاعات مالی ندارند. از آنجا که طیف این استفاده کنندگان زیاد بوده و نیازهای اطلاعای آنها متفاوت از یکدیگر می باشد مجامع حرفه ای حسابداری و بعضاً مراجع قضایی و دولتی برای رعایت حقوق استفاده کنندگان، استانداردهای خاصی را برای میزان اطلاعات قابل افشاء در آن گزارشات و یا شکل ارایه این نوع گزارشات اعلام می کنند.
جهت تهیه هر کدام از این گزارشات نیاز به تمرین و ممارست وجود دارد که در محیط واقعی شرکت ها کمتر اجازه چنین تمرین هایی را به حسابداران می دهند چرا که اشتباهات در واقعیت طبعات بعضا جبران ناپذیری به همراه خواهد داشت.از طرفی اکثر شرکت ها زمان کافی جهت آزمون و خطا ندارند ولی کارآموزی حسابداری با شبیه سازی دنیا واقعی این فرصت را برای افر اد کم تجربه فراهم خواهد کرد.
مالیات
با کاهش درآمد های نفتی و لزوم شرکت ها به شفاف سازی مالیاتی وظایف حسابداران در این حوزه رشد چشمگیری داشته است، از طرفی تغیرات گسترده در قوانین و مقررات مالیاتی باعث سردرگمی افراد در این حوزه شده است. برخی وظایف حسابداران در زمینه مالیات به شرح زیر می باشد:
ارسال لیست مالیات حقوق ماهانه حداکثر یک ماه بعد
ارسال اظهار نامه ارزش افزوده حداکثر ۱۵ روز بعد از پایان هر فصل
ارسال لیست خرید و فروش فصلی ( صورت معاملات فصلی) حداکثر 45 روز پس از پایان هر فصل
ارسال لیست افرادی که به صورت مقطوع ارائه خدمات نموده اند(ماده ۸۶ قانون مالیات)
تحریر دفاتر قانونی در مهلت مقرر
ارسال اظهارنامه عملکرد سالانه
پیگیری وضعیت گواهینامه ارزش افزوده و تمدید آن
پیگیری پرونده مالیاتی در اداره امور مالیاتی
تعیین میزان مالیات سالانه، نحوه پرداخت، صدور چک و مفاصا حساب مالیاتی
و ….
بیمه ( تامین اجتماعی)
در سال های اخیر سازمان تامین اجتماعی نیز مانند اداره امور مالیاتی اقدام به رسیدگی سالانه دفاتر قانونی و اسناد مثبته شرکت ها نموده است. به نحوی که بی توجهی به آن باعث زیان های جبرا ن ناپذیری شده است.لذا احتمام به قوانین و مقررات بیمه و جمع آوری مدارک مثبته کمک شایانی به شرکت ها می نماید.
برخی از موارد بیمه ای مورد استفاده حسابداران به شرح زیر می باشد:
ارسال لیست حقوق و دستمزد مطابق لیست مالیات حداکثر تا یک ماه بعد
کسر حق بیمه از خدمات ارائه شده به شرکت توسط دیگران و ارسال به سازمان تامین اجتماعی
پیگیری حق بیمه های کسر شده از صورت وضعیت ها ی تایید شده تا مرحله مفاصا حساب پیمان
پیگیری وضعیت قرارداد های پایان یافته و دریافت سپرده های بیمه پیمان
پیگیری پرونده تامین اجتماعی تا مرحله تسویه حساب سالانه
تسویه حساب با پرسنلی که دیگر با مجموعه همکاری نمی نمایند و پیگیری پرونده تامین اجتماعی هر فرد
و …
تحریر دفاتر قانونی
به استناد ماده ۹۵ قانون مالیات های مستقیم دفاتر قانونی از نظر مالیاتی عبارت است از دفاتر روزنامه و دفتر کل موضوع قانون تجارت و یا دفاتر مخصوصی که وزارت امور اقتصاد و دارایی به عنوان دفاتر مشاغل در اختیار مودیان قرار می دهد.
مودیانی که دفاتر روزنامه یا کل نگهداری می کنند باید کلیه معاملات یا رویداد های مالی را ثبت نمایند ولو اینکه دارای صندوق فروش مکانیزه یا نرم افزار های مالی باشند.
تاخیر در تحریر دفاترقانونی اگر به منظور سو استفاده نباشد حداکثر تا ۱۵ روز مجاز می باشد.
تاخیر ثبت دفاتر موسسات جدید التاسیس حداکثر تا سی روز مجاز است.
کلیه عملیات ثبت شده در دفاتر روزنامه حداکثر تا ۱۵ ماه بعد باید به دفتر کل منتقل شوند.
تحریر دفاتر باید با وسایلی صورت گیرد که به سهولت قابل پاک شدن نباشد.
و....